Założycielka: Matka Józefa Hałacińska
Założycielka: Matka Józefa Hałacińska
ŻYCIE I POSŁANNICTWO
Założycielka Zgromadzenia Sióstr Męki Pana Naszego Jezusa Chrystusa (Siostry Pasjonistki – CSP), Joanna Ewa Hałacińska – Matka Józefa (imię zakonne) urodziła się 5 maja 1867 r. we wsi Bulowice- Morgi w ówczesnym powiecie oświęcimskim. Rodzicami jej byli Jan Hałat i Teresa ze Stuglików. Była drugim z sześciorga ich dzieci. Ochrzczona została w kościele parafialnym w Bulowicach. W rodzinnej wsi ukończyła czteroklasową szkołę ludową oraz szkołę niedzielną. Jej formacja duchowa kształtowała się w religijnej atmosferze domu rodzinnego, od samego początku naznaczonej elementami pasyjnymi. Od swojej matki uczyła się szczególnego nabożeństwa do Męki Pana Jezusa i Matki Bożej Bolesnej. W jej rodzinie czczono wizerunek Ukrzyżowanego, a pamiątkę Jego śmierci przeżywano w każdy piątek. W tym duchu przyjmowano życiowe doświadczenia, a zwłaszcza śmierć dzieci.
W wieku 12 lat przystąpiła do sakramentu pokuty i po raz pierwszy przyjęła Komunię Świętą. W 1880 r. po krótkiej chorobie zmarł ojciec Joanny. Ostatnie słowa ojca: „Ja na łóżku umierać nie mogę, bo Pan Jezus na krzyżu umierał”, zapadły głęboko w duszy młodej Joanny. Życzenie ojca, by mógł umierać na podłodze jak pokutnik, było dla niej autentycznym świadectwem wiary. Po śmierci ojca obowiązek pomagania matce w gospodarstwie spoczął na Joannie. Kiedy osiągnęła pełnoletność, zaczęła się poważnie zastanawiać nad swoją przyszłością. Czuła wezwanie do życia poświęconego Bogu, ukrzyżowanemu z miłości do ludzi.
POWOŁANIE ZAKONNE
Decyzję wstąpienia do zakonu podjęła w 20. roku życia – 14 maja 1887 r., wybierając klauzurowy Zakon Sióstr Kapucynek w Kętach. W drugim roku nowicjatu, w uroczystość Matki Bożej Bolesnej – 15 września 1888 r. – Joanna otrzymała wewnętrzny nakaz założenia zgromadzenia, które czciłoby Mękę Pańską i wynagradzało Bogu za grzechy świata przez modlitwę, umartwienie i działalność apostolską. Przełożeni – matka Maria Łempicka i bł. o. Honorat Koźmiński – odnieśli się do tego nakazu ze zrozumieniem i przenieśli Joannę do założonego kilka lat wcześniej Zgromadzenia Sióstr Serafitek w Zakroczymiu. Ojciec Honorat spodziewał się, że kult Matki Bożej Bolesnej w tymże zgromadzeniu zaspokoi ideały Joanny. W kwietniu 1889 r. w Zakroczymiu, niezależnie od niej nastąpiła zmiana nazwiska Joanny Ewy Hałat na Hałacińska. Stało się to z inicjatywy urzędnika, który wobec zakazu meldowania w Kongresówce kogokolwiek z innych zaborów, ze względów technicznych i dla własnego bezpieczeństwa, w wystawionym paszporcie upodobnił nazwisko Joanny do powszechnie tam używanych.
W Zgromadzeniu Sióstr Serafitek przebywała 30 lat. W tym czasie przyczyniła się do otwarcia nowych domów na terenie Galicji, gdyż w zaborze rosyjskim polityka zaborcy utrudniała rozwój zgromadzenia. Prowadziła w nim różnorodną i odpowiedzialną działalność, m. in. była zastępczynią przełożonej generalnej, ekonomką generalną, przełożoną domów, wśród sióstr cieszyła się dobra opinią. W poszukiwaniu nowej drogi.
Przez lata pobytu w Zgromadzeniu Sióstr Serafitek towarzyszyło jej wewnętrzne przekonanie, że Bóg wzywa ją do oddania się szerzeniu kultu Męki Pańskiej. Za radą spowiedników i teologów udała się z tą sprawą do biskupa krakowskiego, Adama księcia Sapiehy, który polecił jej skierować prośbę do Stolicy Apostolskiej o pozwolenie na założenie nowego zgromadzenia. W odpowiedzi na złożoną w styczniu 1918 r. prośbę s. Hałacińskiej, watykańska Kongregacja ds. zakonów już 13 lipca 1918 r. wydała reskrypt, który pozwolił na założenie Zgromadzenia Sióstr Męki Pana Naszego Jezusa Chrystusa. Od tego momentu s. Hałacińska bezzwłocznie przystąpiła do organizowania nowego zgromadzenia.
Po przybyciu do Płocka 1919 r. zwróciła się do bpa Antoniego Juliana Nowowiejskiego z prośbą o pozwolenie na otwarcie domu na terenie diecezji płockiej. Jeszcze we wrześniu tego roku za zgodą Ordynariusza powstał pierwszy dom Sióstr Pasjonistek przy ul. Teatralnej 1 w Płocku. Siostra Hałacińska wraz z pierwszymi kandydatkami rozpoczęła pracę w Zakładzie Wychowawczym dla chłopców im. św. Józefa należącym, do Płockiego Towarzystwa Dobroczynności. W październiku 1921 r. odbyły się pierwsze obłóczyny, po których siedemnaście pierwszych pasjonistek rozpoczęło dwuletni nowicjat. Wówczas s. Hałacińska otrzymała imię zakonne Józefa. W październiku 1923 r. złożyła profesję wieczystą, a następnie została wybrana na przełożoną generalną, urząd ten pełniła do 1945 r. Uprzywilejowanym obszarem działalności apostolskiej Matki Józefy, a tym samym i nowopowstałego zgromadzenia, stała się opieka nad sierotami, dziećmi opuszczonymi, praca wśród chorych i samotnych. Przez lata kierowania zgromadzeniem Matka otworzyła wiele domów opieki, przedszkoli i innych placówek, w których przychodząc z pomocą potrzebującym, służyła cierpiącemu na krzyżu Chrystusowi. Jej szczególne charyzmaty, osobiste oddanie umęczonemu Chrystusowi oraz pokorna posługa miłosierdzia drugiemu człowiekowi sprawiały, że do Zgromadzenia zaczęło wstępować coraz więcej kandydatek gotowych podążać tą drogą. Na przestrzeni 26 lat kierowania nowym Zgromadzeniem wstąpiło do niego 206 sióstr i zostało założonych 20 domów zakonnych.
Oficjalnego aktu zatwierdzenia Zgromadzenia na prawach diecezjalnych dokonał w 1921 r. bp A. J. Nowowiejski. Odtąd ważną troską Matki Założycielki było opracowanie konstytucji, które miały określać strukturę zgromadzenia oraz sposób życia sióstr. Pierwszy taki dokument uzyskał akceptację Biskupa Płockiego w 1922 r. Z czasem pierwsze konstytucje ulegała zmianom i aktualizacjom, pozostając jednak wierne duchowi nadanemu przez Matkę Józefę.
Lata II wojny światowej (1939-1945) okazały się czasem próby wiary dla Matki Hałacińskiej i jej zgromadzenia. Niemcy wywozili i więzili siostry w obozach koncentracyjnych, zlikwidowali w 1941 r. dom generalny i nowicjat, a także zamykali domy zakonne. Matka Józefa musiała się ukrywać przed gestapo. Poszukiwana we wszystkich domach zgromadzenia, cudem uniknęła aresztowania. W 1942 r. zamieszkała w Warszawie stąd kierowała rozproszonym zgromadzeniem. W stycznia 1945 r. powróciła do świeżo odzyskanego domu generalnego w Płocku. Dnia 3 lipca 1945 r. Matka Józefa Hałacińska złożyła urząd przełożonej generalnej w ręce nowo wybranej Matki Stanisławy Żebrowskiej. Odtąd jedynym jej zajęciem była modlitwa, na której z niewielkimi przerwami, spędzała całe dnie.
Matka Józefa Joanna Hałacińska schorowana, zmęczona przeżyciami wojennymi, osłabiona kłopotami, z którymi Zgromadzenie musiało się zmagać w trudnych warunkach powojennej Polski, coraz częściej zapadała na zdrowiu. Umierała spokojnie, w poczuciu, że główne zadanie jej życia zostało zrealizowane. Już za życia w opinii nie tylko sióstr zakonnych uznawana była za osobę świętą, dającą wzór wierności Chrystusowi i wytrwałej miłości wobec potrzebujących. Spełniła też najważniejsze swoje zadanie, jakim było założenie zgromadzenia. Przez lata jej pracy zdołało ono rozwinąć się i na trwale wrosnąć w glebę Kościoła przynosząc piękne owoce.
Zmarła 9 lutego 1946 roku. W chwili śmierci odmawiała modlitwę brewiarzową, łącząc się z siostrami modlącymi się w kaplicy. W ten wymowny sposób potwierdziło się, że całe jej życie wypełnione było modlitwą, aż po ostatni jego moment. Ceremoniom pogrzebowym przewodniczył w dniu 12 lutego ks. inf. Stanisław Figielski, proboszcz parafii św. Bartłomieja w Płocku, a jednocześnie administrator apostolski. Ciało Matki Józefy Hałacińskiej zostało złożone na cmentarzu przy ulicy Kobylińskiego. Wyryte na grobowcu słowa: Miłość Ukrzyżowanego przynaglała ją, stanowiły streszczenie i dopełnienie całego jej życia. 18 listopada 2006 doczesne szczątki Matki Józefy Joanny Hałacińskiej, Założycielki zostały przeniesione z cmentarza do kościoła św. Bartłomieja w Płocku.
DROGA KU BEATYFIKACJI
Dzieło życia Matki Józefy Hałacińskiej zarówno wśród sióstr zakonnych jak i wiernych świeckich budziło przeświadczenie, że jest osobą obdarzoną szczególnym Bożym charyzmatem. Wiele osób, które się z nią spotkały za życia uważało ją za świętą. Szczególny wyraz tego głębokiego przeświadczenia stanowił sam pogrzeb Założycielki Zgromadzenia Sióstr Pasjonistek. W dniu pogrzebu nie tylko siostry pasjonistki, ale także siostry z innych zgromadzeń oraz wierni, w geście pożegnania pocierali różańce, krzyżyki i obrączki o szaty „świętej”.
Początki kultu prywatnego dały siostry pasjonistki, które nawiedzały grób Założycielki. Przyzywając jej wstawiennictwa w swoich sprawach zachęcały także i tych, wśród których pracowały, do powierzania Bogu różnych próśb za pośrednictwem Matki Józefy. Ten etap kultu prywatnego zaowocował wieloma łaskami, a nawet wydarzeniami, które można uznać za cudowne. To sprawiło, że myśl o rozpoczęciu procesu beatyfikacyjnego była wciąż żywa w Zgromadzeniu. Okazją do zebrania i zgromadzenia materiałów dotyczących życia Matki Józefy była setna rocznica jej urodzin oraz przygotowania do obchodów pięćdziesięciolecia powstania zgromadzenia. W roku 1967 i 1968 została przeprowadzona ankieta wśród sióstr, na którą odpowiedziało 126 sióstr, dzięki czemu został zgromadzony i zabezpieczony bogaty materiał pochodzący od najbliższych świadków życia i działalności Założycielki.
Starania o rozpoczęcie procesu podejmowane przez Zgromadzenie trwały dość długo i wymagały wielu przygotowań. W dniu 5 stycznia 1988 r. spotkały się one z poparciem ze strony Biskupa Płockiego dra Zygmunta Kamińskiego, który wydał ustne pozwolenie na rozpoczęcie przesłuchań, zbieranie zeznań naocznych świadków oraz gromadzenia dokumentów dla potrzeb przyszłego procesu beatyfikacyjnego. Siostry Pasjonistki w 1995 r. za radą o. Gabriela Bartoszewskiego OFMCap., biegłego w sprawach beatyfikacyjnych i kanonizacyjnych, referenta sekretariatu Prymasa Polski, na posiedzeniu Zarządu Zgromadzenia zleciły zgromadzenie akt dotyczących sylwetki Założycielki s. mgr Anicie Popielewskiej, mianując ją postulatorem. W 1986 r., a następnie w 1993 r. zgromadzenie uzyskało zgodę władz kościelnych na wydrukowanie obrazków ze zdjęciem Założycielki i modlitwą o beatyfikację. Oficjalne otwarcie procesu na etapie diecezjalnym nastąpiło na prośbę zarządu Zgromadzenia Sióstr Pasjonistek. Wcześniej Biskup Płocki w dniu 14 lutego 1996 r. skierował pismo w tej sprawie do Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych w Rzymie, zaś 10 września wydał dekret powołujący Trybunał Beatyfikacyjny i ustalił datę rozpoczęcia procesu. Formalne rozpoczęcie procesu na etapie diecezjalnym nastąpiło 13 września 1996 r. w siedzibie Kurii Diecezjalnej Płockiej pod przewodnictwem Biskupa Płockiego dra Zygmunta Kamińskiego i w obecności Trybunału, siostry Postulator, zarządu Zgromadzenia oraz o. Gabriela Bartoszewskiego OFMCap. Początek prac Trybunału Beatyfikacyjnego przypadł 50 lat od śmierci Założycielki. Przez sześć kolejnych lat trwały przesłuchiwania ogółem 38 świadków wypowiadających się na temat życia i świętości Matki Józefy. W trakcie procesu zebrano oraz przebadano wszystkie listy i pisma dotyczące Założycielki. Zakończenie procesu na etapie diecezjalnym odbyło się w katedrze płockiej 31 sierpnia 2002 r. Akta dochodzenia diecezjalnego zostały przedłożone do akceptacji Biskupowi Ordynariuszowi. Biskup Płocki Prof. Stanisław Wielgus przyjął uroczyście akta procesowe, uznał ich poprawność oraz oświadczył, że oryginał zostanie złożony w archiwum Kurii Płockiej, natomiast odpisy w języku polskim i włoskim zostaną przekazane do Rzymu. Sesję zakończyła uroczysta Msza św. koncelebrowana pod przewodnictwem Ordynariusza diecezji płockiej, przy udziale licznie zgromadzonych Sióstr Pasjonistek.
W kazaniu o. Gabriel Bartoszewski OFMCap. podkreślił, że Sługa Boża Józefa Joanna Hałacińska była niewątpliwie osobą wybraną przez Boga, o czym świadczy jej charyzmat i wewnętrzna siła, którą czerpała z głębokiego zjednoczenia z Jezusem na modlitwie. Wzbogaciła ona Kościół w nową rodzinę zakonną – Siostry Pasjonistki, ale przede wszystkim ubogaciła Kościół swoją świętością.
Akta procesowe zostały złożone przez s. mgr Anitę Teresę Popielewską w Rzymie w sekretariacie Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych dnia 22 września 2002 r., a już 28 września abp Edward Nowak, sekretarz Kongregacji, dokonał otwarcia procesu Sługi Bożej Józefy Joanny Hałacińskiej na etapie watykańskim. Postulatorem sprawy Założycielki Zgromadzenia Sióstr Pasjonistek mianowany został o. prof. Zbigniew Suchecki OFM Conv.
EKSHUMACJA I KANONICZNE ROZPOZNANIE DOCZESNYCH SZCZĄTEK MATKI JÓZEFY
W Zgromadzeniu Sióstr Pasjonistek rok 2006 – 2007 obchodzony był jako jubileusz 140 urodzin i 60 rocznicy śmierci Sługi Bożej Józefy Joanny Hałacińskiej. W tym szczególnym czasie łask siostry podjęły się w wielu parafiach przybliżania wiernym sylwetki i posłannictwa Założycielki zgromadzenia. Także ten rok dał sposobność, aby wydobyć i przenieść jej doczesne szczątki do kościoła farnego w Płocku. Stosowną zgodę wraz z Dekretem i załączoną Instrukcją wydała Kongregacja Spraw Kanonizacyjnych w dniu 20 maja 2006 r. Jego wykonawcą Kongregacja uczyniła Biskupa Płockiego Stanisława Wielgusa. Zgodnie z zarządzeniem Kongregacji Ordynariusz diecezji płockiej powołał Komisję do przeprowadzenia ekshumacji i kanonicznego rozpoznania doczesnych szczątków matki Józefy Joanny Hałacińskiej. Przeddzień ekshumacji członkowie Komisji, świadkowie oraz pracownicy techniczni złożyli przysięgę na Ewangelię wiernego wypełnienia powierzonych im zadań. 18 listopada 2006 r. miało miejsce otwarcie grobu Sługi Bożej oraz kanoniczne rozpoznanie doczesnych szczątków matki Józefy Joanny Hałacińskiej. Oględziny szczątek wydobytych z grobowca Założycielki odbywały się w miejscu jej śmierci, w domu macierzystym Sióstr Pasjonistek przy ul. Sienkiewicza 24 w Płocku. Tam jej relikwie wraz z protokołem zostały umieszczone w niewielkiej dębowej trumience, która otwarta stanęła na katafalku w kaplicy, otoczona bardzo dużą liczbą rozmodlonych sióstr. Po zamknięciu trumienki i nałożeniu pieczęci, została ona przewieziona do kościoła farnego w Płocku. Eucharystia sprawowana w intencji beatyfikacji, rozpoczęła się o godz. 15.00 – w godzinie, którą tradycja chrześcijańska przyjęła jako godzinę śmierci Chrystusa na Krzyżu. Uroczystej Mszy św. z racji przeniesienia doczesnych szczątek Sługi Bożej przewodniczył i homilię wygłosił Biskup Płocki Stanisław Wielgus.
Po Mszy św. trumienkę z doczesnymi szczątkami kandydatki na ołtarze przeniesiono procesyjnie i złożono w marmurowym sarkofagu u stóp starego, ozdobnego krzyża. Po 60. latach doczesne szczątki Sługi Bożej powróciły do kościoła parafii, na terenie której otworzyła pierwszy dom Zgromadzenia. W nim się modliła i tu odbył się jej pogrzeb. Na frontowej ścianie sarkofagu umieszczono napis Józefa Joanna Hałacińska 1867-1946, Założycielka Zgromadzenia Sióstr Pasjonistek. Nad płytą grobowca znajduje się napis, będący hasłem Zgromadzenia Sióstr Pasjonistek: Miłość Ukrzyżowanego przynagla nas 2 Kor 5,14. Od momentu przeniesienia doczesnych szczątków Sługi Bożej Józefy Joanny Hałacińskiej do kościoła rozpoczął się ważny etap prowadzonego procesu, służący ułatwieniu propagowania kultu prywatnego i wypraszania cudu za jej wstawiennictwem.
