Posłannictwo i posługa apostolska Zgromadzenia Sióstr Pasjonistek

Początki…
W pierwszych Konstytucjach z 1921 roku Założycielka Zgromadzenia Sióstr Pasjonistek Matka Józefa Hałacińska nakreśliła następujący zakres działalności apostolskiej: „Drugorzędnym celem Zgromadzenia jest Misja, to jest wychowywanie i nauczanie w domach Zgromadzenia sierot i zaniedbanych dzieci oraz pomaganie kapłanom w nauczaniu ubogich dzieci katechizmu, przygotowywanie do spowiedzi i Komunii świętej, zwłaszcza tam, gdzie księży jest mało. O ile można w każdym domu Siostry będą miały ochronę małych dzieci na dzień przychodzących oraz szwalnię dla dziewcząt, aby je ochronić od zgorszenia i zepsucia”. Określony w ten sposób cel szczegółowy Zgromadzenia odpowiadał na potrzeby społeczeństwa polskiego po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku. W okresie międzywojennym ważne miejsce w działalności apostolskiej zajmowała więc praca wychowawcza. Pierwszym zakładem wychowawczym, który powierzył Siostrom Pasjonistkom bp A. J. Nowowiejski, był Zakład św. Józefa dla chłopców w Płocku. Stał się on jednocześnie domem tworzącego się Zgromadzenia. Siostry w prowadzonym zakładzie zapewniały dzieciom utrzymanie, pomagały w odrabianiu lekcji, głosiły pogadanki wychowawcze, naprawiały zniszczoną odzież, przygotowywały posiłki, urządzały wycieczki oraz występy sceniczne z okazji różnych uroczystości. Z powodu ciężkich warunków materialnych, głównym źródłem utrzymania prowadzonego zakładu były kwesty. Kolejnymi placówkami, w których Siostry zajmowały się opieką i wychowywaniem dzieci były: Zakład dla sierot w Strzemieszycach Wielkich, żłobek dla niemowląt w Płocku, Zakład dla sierot w Janowie Lubelskim, Zakład dla dzieci w Tykocinie, Zakład dla sierot w Dąbrowie Górniczej. W okresie międzywojennym Siostry zajmowały się także wychowywaniem dzieci w przedszkolach. W 15 placówkach z posługi Sióstr skorzystało ponad 1000 dzieci. Pracę opiekuńczo – wychowawczą Zgromadzenie kontynuowało w czasie II wojny światowej.
Zgodnie ze wskazaniami Założycielki u samego początku swego istnienia Zgromadzenie podjęło się nauczania religii dzieci i młodzież. W okresie międzywojennym Siostry Pasjonistki uczyły religii w szkołach podstawowych: w Dąbrowie Górniczej, Grodźcu, Mucharzu, Porębie Żegoty, Skawcach, Śleszowicach, Trębkach k. Kutna, Sierpcu oraz Staroźrebach. Równolegle do pracy katechetycznej w szkołach Siostry prowadziły organizacje dziecięce i młodzieżowe, takie jak Dzieło Dziecięctwa Jezusowego, Krucjatę Eucharystyczną, Stowarzyszenie Katolickiej Młodzieży Żeńskiej, koła misyjne i różańcowe oraz grupy charytatywne.
W międzywojniu, ze względu na niewystarczającą liczbę szkół, Siostry kształciły dziewczęta, przygotowując je do wykonywania zawodu. Prowadziły dwuletnie kursy szycia i haftu oraz kurs gotowania. W czasie II wojny światowej w ramach tajnego nauczania Siostry były nauczycielkami wielu przedmiotów. Oprócz działalności opiekuńczo-wychowawczej, katechetycznej oraz pedagogicznej od samego początku Zgromadzenie troszczyło się o osoby chore i w podeszłym wieku. Pierwszy dom opieki powstał z inicjatywy Założycielki w 1919 roku w Strzemieszycach Wielkich. Siostry posługiwały także w Zakładach dla Starców w Janowie Lubelskim, Płocku, Trębkach k. Płońska, Rypinie. W okresie okupacji podjęły pracę w kolejnych zakładach. Od 1923 roku podejmowały również pracę pielęgniarską w szpitalach.
Druga wojna światowa przerwała pomyślny rozwój Zgromadzenia. Siostry musiały opuścić klasztory. Odczytując znaki czasu nadal starały się służyć Bogu w bliźnich poprzez opiekę nad dziećmi, szczególnie sierotami, których rodzice zginęli w wyniku działań wojennych. Ofiarnie posługiwały także chorym i cierpiącym.

Trudny czas PRL-u
Po zakończeniu II wojny światowej Siostry mogły powrócić do klasztorów oraz kontynuować prace przerwane okupacją niemiecką. Wkrótce jednak komuniści podejmując walkę z Kościołem zaczęli ograniczać działalność apostolską zgromadzeń zakonnych. W okresie PRL-u usuwano Siostry z zakładów wychowawczych i zastępowano je personelem świeckim, bądź też zamykano placówki. Wszystkie przedszkola prowadzone przez Zgromadzenie zostały zlikwidowane lub przekazane państwu. W 1952 roku władze państwowe przejęły całkowitą kontrolę nad placówkami wychowującymi dzieci w wieku przedszkolnym. Wroga polityka komunistycznych władz państwowych spowodowała także zaprzestanie działalności pielęgniarskiej w szpitalach. Siostry nadal opiekowały się chorymi i starszymi, ale w ich domach i przy parafiach. Po wielu próbach ograniczenia działalności katechetycznej w 1961 roku definitywnie usunięto katechezę z polskich szkół. Z Siostrami zatrudnionymi w szkołach rozwiązano umowy o pracę. Pasjonistki rozpoczęły posługę w punktach katechetycznych. Praca przy parafii niejednokrotnie odbywała się w trudnych warunkach: w zakrystiach, piwnicach, na strychach kościołów, często w nieogrzewanych salach katechetycznych. Brak swobody w podejmowaniu działalności apostolskiej Zgromadzenia w Ojczyźnie spowodował, że zaczęto poszukiwać miejsca dla jej realizacji poza granicami. W 1966 roku pierwsze Pasjonistki dotarły na kontynent amerykański zatrzymując się w Ottawie. W 1968 roku rozpoczęły posługę pielęgniarską w Polsko-Kanadyjskim Instytucie Dobroczynności im. Marii Skłodowskiej-Curie w Montrealu. Podobną działalność Zgromadzenie podjęło w 1974 roku w stolicy Włoch. Od 1978 roku Siostry pracują w Kurii Diecezjalnej oraz w Polskiej Szkole im. Jana Pawła II w Peterborough w Kanadzie. W latach 1979 – 2005 Zgromadzenie prowadziło działalność misyjną wśród Polonii w Brukseli. Siostry z belgijskiej wspólnoty angażowały się m.in. w organizowanie transportu z darami do naszej Ojczyzny w czasie Stanu Wojennego. Świadome przynależności do Kościoła powszechnego Pasjonistki podjęły w 1986 roku posługę misyjną w Kamerunie.

W wolnej Polsce
Upadek komunizmu dawał nadzieję na rozszerzenie i prawne uregulowanie działalności apostolskiej zgromadzeń zakonnych w Polsce. W 1989 roku Zgromadzenie odzyskało lokal, który w 1963 roku zagrabiły władze PRL-u wraz z prowadzonym przez Siostry przedszkolem w Mucharzu. Odzyskane przedszkole jest jedyną tego typy placówką prowadzoną do dziś przez Pasjonistki. Powrót nauczania religii do szkół w 1990 roku przyczynił się do tego, że katechizacja stała się pierwszoplanową działalnością naszego Zgromadzenia. Początkowo Siostry podjęły pracę w szkołach podstawowych, następnie w przedszkolach i szkołach średnich, po wprowadzeniu reformy także w gimnazjach. Obecnie nie tylko katechizują, ale również uczą j. polskiego i chemii oraz prowadzą różne koła zainteresowań. Przywrócenie religii do szkół nie spowodowało wycofania się Zgromadzenia z działalności parafialnej. Siostry nadal angażują się w prowadzenie grup dziecięcych i młodzieżowych, takich jak koła misyjne, Eucharystyczny ruch młodych, schola, bielanki.
Zmiana ustroju umożliwiła zatrudnianie członków zgromadzeń zakonnych w szpitalach. Jedna z Sióstr posługuje, jako lekarz w płockim szpitalu. Do pracy powróciły także Siostry pielęgniarki. Rozpad Związku Radzieckiego spowodował, że Kościół katolicki mógł powrócić na tereny byłych republik. Nasze Zgromadzenie czynnie włączyło się w ewangelizację tych terenów zakładając w 1990 roku placówkę w Orszy na Białorusi. Do 2008 roku Siostry posługiwały tam jako katechetki, dożywiały dzieci z ubogich rodzin oraz prowadziły szeroko rozumianą pracę wychowawczą. Posługiwały także, jako zakrystianki, organistki i pielęgniarki środowiskowe.
W nawiązaniu do przedwojennych tradycji od 2004 roku Zgromadzenie prowadzi Dom Opieki dla ludzi starszych im. M. Józefy Hałacińskiej w Strzemieszycach. Odpowiadając na obecne potrzeby Kościoła, Siostry posługują także jako zakrystianki, kancelistki oraz prowadzą kuchnię w płockim seminarium duchownym. Angażują się również w działalność charytatywną przy parafiach. Dbając o rozwój duchowy dzieci i młodzieży Pasjonistki organizują rekolekcje i dni skupienia oraz ferie i wakacje „z Bogiem”. Od sierpnia 2009 roku duchowym zapleczem działalności apostolskiej Zgromadzenia jest klasztor w niemieckim Ofteringen, w którym cztery nasze Siostry wraz z miejscowymi wiernymi dzień i noc Adorują Najświętszy Sakrament wypraszając potrzebne łaski dla Zgromadzenia i całego świata.
/Wykorzystano materiał zebrany w rozprawie doktorskiej s. Ernesty Zielińskiej „Posłannictwo i posługa apostolska Zgromadzenia Sióstr Pasjonistek w latach 1918-2000”/